- αστρολογία
- Παρατήρηση των άστρων για την πρόβλεψη του μέλλοντος, σύμφωνα με την πίστη ότι αυτά το καθορίζουν. Η α. γεννήθηκε στη Μεσοποταμία τη 2η χιλιετία π.Χ.
ως θρησκευτική τέχνη, ένας τρόπος να έρθει κανείς σε επαφή με τους θεούς που ταυτίζονται με τα άστρα (αστρολατρία) ή που συνδέονται με αυτά με άλλον τρόπο. Υπήρξε σημαντικό στοιχείο της ασσυροβαβυλωνιακής θρησκείας, κυρίως κατά την περίοδο της παρακμής του πολιτισμού αυτού, την εποχή του χαλδαϊκού κράτους. Με την πτώση του (535 π.Χ.), έσβησε και η εθνική χαλδαϊκή θρησκεία και οι ιερείς της διασκορπίστηκαν σε ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο, διαδίδοντας τις αστρολογικές θεωρίες τους, που έγιναν παντού αποδεκτές, όχι πια ως θρησκεία, αλλά ως τέχνη ή επιστήμη.
Η λέξη Χαλδαίος έγινε συνώνυμη με τη λέξη αστρολόγος-μάντης και μάγος ή γητευτής, γιατί τα αμόρφωτα στρώματα του πληθυσμού απευθύνονταν στους Χαλδαίους μάντεις, πιστεύοντας ότι είχαν μαγική δύναμη. Στην αρχαία Ρώμη οι αρχές δεν είδαν με καλό μάτι τη διάδοση της α. και γι’ αυτό o περίφημος Κάτων ο Τιμητής επέστησε την προσοχή των Ρωμαίων εναντίον των Χαλδαίων (2ος αι. π.Χ.). Υπήρξαν ακόμακαι διατάγματα τα οποία εξόριζαν τους Χαλδαίους μάντεις από την πόλη της Ρώμης, στο τέλος όμως η α. επιβλήθηκε και κατέκτησε όχι μόνο τα αμόρφωτα στρώματα του λαού, αλλά και καλλιεργημένα άτομα. Αυτό έγινε τον 3ο αι. μ.Χ. όταν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες καθιέρωσαν σε ολόκληρη την αυτοκρατορία τη λατρεία του Ήλιου. Άρχισαν τότε να διαδίδονται διδασκαλίες που αναγνώριζαν τον Ήλιο ως υπέρτατο θεό, o οποίος όμως δεν ενεργούσε απευθείας πάνω στον κόσμο, αλλά διαμέσου των άστρων.
Γράφτηκαν ποιήματα και πραγματείες α., η οποία εισήχθη επίσημα στον δυτικό πολιτισμό. Η α. κράτησε τη θέση της σε αυτόν χωρίς να προκαλέσει αντιδράσεις τουλάχιστον έως το 17ο αι., όταν άρχισε να παρακμάζει και να παραχωρεί τη θέση της στην αληθινή επιστήμη των άστρων, την αστρονομία. Πρέπει ωστόσο να αναφερθούν δύο πράγματα: αν και οι σκοποί της α. κάθε άλλο παρά επιστημονικοί είναι, το μεγαλύτερο μέρος των αστρονομικών γνώσεων της αρχαιότητας οφειλόταν στην παρατήρηση του ουρανού από τους Χαλδαίους αστρολόγους· εξάλλου ακόμα και διάσημοι αστρονόμοι έβρισκαν ευχαρίστηση στην α.
«Οδοιπόρος και η μάγισσα», τοιχογραφία από την Πομπηία. Η αστρολογία, δηλαδή η πρόβλεψη του μέλλοντος από την παρατήρηση των άστρων, ήταν πρωταρχικό στοιχείο της θρησκείας των Χαλδαίων, οι οποίοι τη διέδωσαν στον αρχαίο κόσμο (Εθνικό Μουσείο, Νάπολη? φωτ. Pedicini).
* * *η (AM ἀστρολογία) [αστρολόγος]η τέχνη που προσπαθεί να προσδιορίσει την επίδραση των άστρων στη ζωή των ατόμων και των γεγονότωναρχ.1. η αστρονομία2. κλάδος των μαθηματικών (Αριστοτ.).
Dictionary of Greek. 2013.